2024 ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికల్లో వైసీపీ ఘోర పరాజయాన్ని చవిచూస్తోంది. ఓట్ల లెక్కింపు ప్రారంభమైనప్పటి నుంచి తెలుగుదేశం-జనసేన-బీజేపీ కూటమి ఆధిక్యంలో ఉన్నట్లు స్పష్టమైంది.
మొత్తం 175 నియోజకవర్గాల్లో తెలుగుదేశం పార్టీ 135, జనసేన 20, బీజేపీ 8 స్థానాల్లో ఆధిక్యంలో ఉన్నాయి.
అధికార వైసీపీ పార్టీ కేవలం 11 సీట్లకే పరిమితమైంది. వైసిపి ఏనాడూ కూటమి నాయకత్వాన్ని నిలబెట్టుకోలేకపోయింది.
ఈ ఎన్నికల్లో ప్రభుత్వ వ్యతిరేక ఓట్లను చీల్చకూడదని ప్రధాన ప్రతిపక్షాలు నిర్ణయించుకుని కూటమిగా పోటీ చేసి భారీ విజయానికి బాటలు వేశాయి.
నవరత్నాలు, నాడు-ఉదయ్ వంటి అనేక సంక్షేమ పథకాలను అమలు చేసి వృద్ధులకు పింఛన్లు ఇంటింటికీ తిరిగి ఇస్తున్నారని వైసీపీ అన్నారు.
అయితే రాజకీయ వర్గాలను సైతం ఆశ్చర్యానికి గురిచేస్తూ ప్రజాభిప్రాయం మరోలా ఉంది.
2019 ఎన్నికల్లో అఖండ విజయం సాధించి అధికారాన్ని చేజిక్కించుకున్న వైఎస్ జగన్మోహన్రెడ్డి నేతృత్వంలోని వైఎస్సార్సీపీకి ఈ పరిస్థితి ఎందుకు వచ్చింది?
గతంలో ప్రధాన ప్రతిపక్షంగా ఉన్నన్ని సీట్లు గెలవలేకపోయిన వైసీపీ పతనానికి కారణాలేంటి?
1.ప్రతీకార రాజకీయాలు
పార్టీ ఘోర పరాజయానికి వైఎస్ ప్రభుత్వంలోని వర్గ రాజకీయాలే కారణమని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు. 2019లో జగన్ ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసినప్పటి నుంచి.
అధికారంలోకి వచ్చిన కొద్దిరోజుల్లోనే ఉండవల్లిలో బహిరంగ వేదికను కూల్చివేయడంతో వైసీపీ ప్రభుత్వ పక్షపాతం బయటపడింది. ఆ తర్వాత పల్నాడు అల్లర్లు, తెలుగుదేశం నాయకుల హత్యలు రాజకీయంగా పరువు తీశాయి.
సొంత పార్టీ ఎంపీ రఘురామకృష్ణంరాజు అరెస్ట్, క్రైమ్ బ్రాంచ్ కస్టడీలో ఉండగానే ఆయనను కొట్టారనే అనుమానం కలకలం రేపింది. వైసీపీలోనే ఉంటూ ప్రధానిపై వ్యాఖ్యలు, దుమారం రేపడంతో వివాదం మరింత ముదిరింది. కేఎం వైఖరి, అహంభావం వల్లే ఈ వివాదం తలెత్తిందని ఆయన ఆరోపించారు. అపాయింట్మెంట్ ఇవ్వడానికి కూడా సిద్ధంగా లేని జగన్.
సోషల్ మీడియా ఘటనలు, ప్రతిపక్ష నేతలపై దాడులు వైఎస్ ప్రభుత్వంపై ప్రతికూల ముద్ర వేశాయి. జగన్.
వై.ఎస్ ప్రభుత్వం స్థానిక ఎన్నికల సమయంలో అప్పటి రాష్ట్ర ఎన్నికల కమిషనర్ నిమ్మగడ్డ రమేష్కుమార్తో విభేదాలు, సాధారణ కోర్టు విచారణల నేపథ్యంలో జగన్ ప్రజల్లో బలహీన పడ్డారు.
టీడీపీ అధినేత చంద్రబాబ నాయుడు అరెస్ట్ నేపథ్యంలో వైసీపీ ప్రభుత్వం కక్ష సాధింపు చర్యలకు పాల్పడుతోందన్న అభిప్రాయం మరింత బలపడింది.
2. రాజధాని ఎక్కడో తెలీని పరిస్థితి
2014లో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజధానిగా అమరావతిని ప్రభుత్వం ఎంపిక చేసింది. ప్రతిపక్ష నేతగా ఉన్న వైఎస్ జగన్ ఈ నిర్ణయానికి ఓకే చెప్పి తాడేపల్లిలో ఇల్లు కూడా కట్టుకున్నారు.
అప్పట్లో ముఖ్యమంత్రికి ఈ స్థలంలో ఇల్లు కూడా లేదని వారు తెలిపారు.
కానీ ఇప్పుడు, రాష్ట్రాన్ని నడపడానికి ప్రభుత్వం మూడు వేర్వేరు నగరాలను కలిగి ఉండాలని కోరుకుంటోంది. చట్టాలు చేసే చోట అమరావతి ఉండాలని, నిర్ణయాలు తీసుకునే చోట విశాఖ ఉండాలని, న్యాయపరమైన వ్యవహారాలు జరిగే చోట కర్నూలు ఉండాలని కోరుతున్నారు.
అమరావతిలో భూములు పొందాల్సిన రైతులకు అసలు అందజేస్తామని హామీ ఇవ్వకపోవడంతో తమకు న్యాయం జరగకపోవడంతో నిరసనకు దిగాల్సి వచ్చింది.
మూడు రాజధానుల ప్రణాళిక అది జరగకముందే ఆగిపోయింది మరియు ఆంధ్ర రాజధానిని ఒక ప్రదేశంగా ఎంపిక చేయనందున ముందుకు సాగలేదు.
రాజధాని నగరం అధ్వాన్నంగా ఉందని సోషల్ మీడియాలో యువకులు అంటున్నారు. చివరకు రాజధాని నుంచి తమకు తగిన మద్దతు లభించకపోవడంతో అధికార వైసీపీ పార్టీ ఓడిపోయింది.
3. స్థిరత్వం లేకపోవడం
వైసీపీ ప్రభుత్వం నవరత్నాల పేరిట నగదు పంపిణీ కార్యక్రమాలకు ప్రాధాన్యం ఇచ్చి ఇతర అంశాలకు ప్రాధాన్యం ఇవ్వలేదు. పోలవరం ప్రాజెక్టు నిర్మాణం, ప్రత్యేక హోదా, సీపీఎస్ ఉద్యోగుల తొలగింపు విషయంలో ఆయన ఇచ్చిన మాటను నిలబెట్టుకోకపోవడం కూడా వైసీపీని దెబ్బతీసింది.
తమ హయాంలో పోలవరం పూర్తి చేస్తామని గంభీరమైన ప్రకటన చేసి చివరకు పోలవరం నిర్మాణం ఎప్పటికి పూర్తవుతుందో చెప్పలేని పరిస్థితి ఏర్పడింది. ప్రభుత్వం రివర్స్ టెండరింగ్ పేరుతో హడావుడిగా కొత్త కాంట్రాక్టర్లకు పనులు అప్పగించింది. ఆ తర్వాత ఈ ప్రాజెక్టు ముందుకు సాగే సూచనలు కనిపించడం లేదు.
ప్రత్యేక హోదా అంశాన్ని వైసీపీ ప్రభుత్వం దాదాపు మరిచిపోయింది. 2019 ఎన్నికల ఫలితాలు వెలువడిన కొద్ది రోజులకే వైసీపీ అధినేత వై.ఎస్. మెజారిటీ సాధించిన బీజేపీకి ఇక మన అవసరం లేదని జగన్ అన్నారు. దీంతో ప్రత్యేక హోదా అంశం అటకెక్కింది.
వైసీపీ ప్రభుత్వం వెన్నుపోటు పొడిచిన మరో అంశం ఉద్యోగులకు సీపీఎస్ రద్దు. 2019 ఎన్నికలకు ముందు కొత్త పెన్షన్ నిబంధనలను రద్దు చేస్తామని హామీ ఇచ్చారు. కానీ అధికారంలోకి వచ్చాక ఇది అసాధ్యమని తేల్చి చెప్పారు. CPSని సాధారణంగా ఆమోదయోగ్యమైన విధానంతో భర్తీ చేయడానికి ప్రయత్నించినప్పటికీ, నష్టం ఇప్పటికే జరిగింది. దీంతో ప్రభుత్వ పెద్దల నుంచి తీవ్ర వ్యతిరేకత వచ్చింది. మరో ముఖ్యమైన కారణం వేతనాలు ఆలస్యంగా చెల్లించడం.
వైసీపీ ప్రభుత్వం కూడా అదే అభివృద్ధి ధోరణి అవలంబించింది. ఏపీ నుంచి చాలా కంపెనీలు వెళ్లిపోతున్నాయన్న నమ్మకం బలంగా ఉన్నా.. తప్పించుకునే ప్రయత్నం చేయడం లేదు.
జగన్ ప్రభుత్వం అనుసరిస్తున్న మద్యం పాలసీపై కూడా మద్యం ప్రియుల ఆగ్రహావేశాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. మొదట్లో క్రమక్రమంగా మద్య నిషేధం తీసుకొస్తామని చెప్పిన వైసీపీ ఆ తర్వాత మాట మార్చి మద్యం ధరలు పెంచి షాక్కు గురి చేసిందని ప్రచారం జరుగుతోంది.
మద్యం షాపుల సంఖ్యను తగ్గించి, వాటిలో నాసిరకం మద్యం విక్రయాలను అడ్డుకునేందుకు ప్రభుత్వం నిర్వహిస్తున్న మద్యం దుకాణాలకు మద్యం ప్రియుల నుంచి తీవ్ర ప్రతిఘటన ఎదురవుతోంది. కొత్త బ్రాండ్ల పేరుతో నాసిరకం మద్యాన్ని విక్రయిస్తూ ప్రజల ఆరోగ్యాన్ని ప్రమాదంలో పడేస్తున్నారనే విమర్శలు కూడా ఉన్నాయి.
4. సీఎం కోటరీ
ప్రధాని వైఎస్ చుట్టూ అధికార కూటమి ఏర్పడడంపై విమర్శలు వెల్లువెత్తుతున్నాయి. జగన్. తాడేపల్లి పాలెంతో పాటు కొందరి చేతుల్లోకి అధికారం చేరిపోయిందని, పాలనలో జగన్ దళం జోక్యం మరీ ఎక్కువగా ఉందనే అభిప్రాయాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి.
ఉత్తరాంధ్రకు ఒకటి, రాయలసీమకు ఒకటి, మధ్య ఆంధ్ర ప్రాంతానికి మరొకటి. రాష్ట్రాన్ని ముగ్గురు నేతల చేతుల్లో పెట్టారని, రాష్ట్రంలో ఏ పని జరిగినా వారి ఆధీనంలోనే జరుగుతుందనే వాదనలు పెరిగాయి. ఇంత విస్తృత ప్రచారం ఉన్నప్పటికీ, నివారణ చర్యలు శూన్యం.
ప్రభుత్వ సలహాదారుగా నియమితులైన సజ్జల రామకృష్ణా రెడ్డి మంత్రులను ప్రభావితం చేస్తారనే వాదనలను పట్టించుకోకుండా అన్ని శాఖలకు మంత్రి అయ్యారు. సివిల్ సర్వెంట్ల బదిలీల నుంచి మంత్రి పదవుల పంపకం వరకు అన్నింటిలోనూ ఆయన జోక్యం చేసుకుంటున్నారనే విమర్శ కూడా ఉంది.
అందుకు తగ్గట్టుగానే జగన్ బాబాయి మంత్రులు కూడా వై.వి.సుబ్బారెడ్డి కాళ్లపై పడటంతో ఈ వాదనలకు బలం చేకూరింది.
ఢిల్లీలోనూ, పార్లమెంటులోనూ పార్టీ అధినేత విజయసాయిరెడ్డి, నేత పి.వి. లోక్ సభలో మిథున్ రెడ్డి పార్టీకి తెలియకుండా ఎక్కడికీ వెళ్లకూడదని, ఎవరితోనూ కలవకూడదని, పార్టీలో రెడ్ల సంఖ్య పెరిగిందని, ఇతర సభ్యులకు కనీస గౌరవం దక్కడం లేదన్న వాదనలకు బలం చేకూరుతోంది.
5.కనీస మౌలిక సదుపాయాలపై దృష్టి పెట్టకపోవడం
వైసీపీ ప్రత్యక్షంగా, పరోక్షంగా నగదు బదిలీ వంటి డబ్బు పంపిణీ వ్యవస్థలపైనే దృష్టి సారించింది తప్ప రోడ్లు వంటి మౌలిక సదుపాయాలపై దృష్టి పెట్టలేదు.
దెబ్బతిన్న రోడ్ల వీడియోలు సోషల్ మీడియాను ముంచెత్తాయి. చిన్నపాటి వర్షం కురిసినా రోడ్లు అధ్వానంగా మారడంతో సామాన్యులు ఇబ్బందులు పడుతున్నారు.
ఏపీ సరిహద్దుల్లోని ఇతర రాష్ట్రాలతో ఏపీ రోడ్లను పోలుస్తూ సోషల్ మీడియాలో పెద్ద ఎత్తున ప్రచారం జరిగినా ప్రభుత్వం పట్టించుకోలేదు. ఇంకా, కొంతమంది ఎంపీలు “భువ కవర్ణ, జహత్ కవర్ణ” అంటూ చేసిన వ్యాఖ్యలు ప్రభుత్వ బాధ్యతారాహిత్యాన్ని గుర్తు చేస్తున్నాయి.
మెజారిటీ ప్రజల సుపరిపాలనకు బదులు ప్రతికూల వైఖరిని అవలంబించడమే ఈ మార్పుకు కారణమని సీనియర్ పాత్రికేయులు సిహెచ్ కృష్ణ అన్నారు. రావు బీబీసీకి తెలిపారు.
ఉపాధి లేదా ధరల నియంత్రణలు లేవు. పోలవరం లాంటి నిర్మాణాత్మక చర్యలు చేపట్టలేదు. విధ్వంసక పాలన కొనసాగింది. అందుకే ప్రజలు సంకోచిస్తున్నారు.”
“నీకు వైసీపీలో రిజర్వేషన్ కూడా దొరకదు. మీరు సైట్లో మేనేజర్లను కలవలేదు. మీరు సైట్లో వాస్తవికతను పొందలేరు. మీరు వైసీపీలో ఉంటే మీ అభిప్రాయం తప్పని చెప్పారు. “అతను నాకు చెప్పాడు.
అతను ఇలా అన్నాడు: “ప్రధానమంత్రి దేవుడయ్యాడు మరియు అతని చుట్టూ బజనుల సమూహం గుమిగూడింది.”
BBC వైసీపీ వర్గాలను సంప్రదించి, ఓటమిని ఎలా విశ్లేషిస్తారని అడిగింది. కానీ వారు సమాధానం చెప్పలేదు.